Mandi daun segarkan tubuh

 

Menjadi idaman setiap wanita untuk tampil cantik dan langsing selepas melahirkan. Bagi tujuan ini, amalan tradisional sepanjang tempoh berpantang boleh membantu.

Malah jika betul-betul disiplin, luka dalaman dapat pulih segera dan si ibu akan kembali bertenaga menjalani kehidupan.

Terdapat banyak rutin yang perlu dijalani wanita bila berpantang mengikut adat Melayu. Antaranya, mandi daun yang dilakukan pada awal pagi. Daun yang digunakan bagi menyediakan air mandi terdiri daripada daun inai, mengkudu, lengkuas, pandan dan serai wangi. Kesemua ramuan ini direbus menggunakan periuk tanah.

Bagaimanapun, terdapat langkah tertentu sebelum seluruh tubuh dibasahkan dengan air rebusan daun. Biasanya dengan bantuan mak bidan yang menjaga dalam pantang, si ibu baru disuruh membaca selawat sebelum meraup wajah dengan air mandi pertama sebanyak tiga kali. Selepas itu, barulah baki air dijirus daripada kepala hingga ke kaki.

“Sekali rebus, air daun boleh digunakan berulang kali sampailah warna kuning pada air makin menipis. Biasanya ia boleh digunakan sampai tujuh kali mandi.

“Tapi tidak kira sama ada mandi daun atau air biasa, wanita baru melahirkan disarankan mandi air suam sahaja selama 44 hari,” ujar Sharifah Noor Syed Osman, 60, yang menjadikan mandi air daun kayu satu kewajipan dalam amalan berpantang keluarganya.

Peranakan diuli

Selepas mandi barulah wanita dalam pantang akan diurut, dibantu bertungku, dilumurkan bedak boros supaya badan tak dimasuki angin dan dipakaikan bengkung untuk mengembalikan susuk tubuh asal.

“Bahagian perut perlu diurut dengan cermat dan hati-hati memandangkan luka dalam, belum pulih sepenuhnya. Peranakan tidak boleh dipaksa kembali ke tempatnya kerana ia mempunyai tempoh tertentu untuk pulih sendiri.

“Sampai masanya, peranakan yang sebesar penumbuk akan mengecut ke saiz buah pinang sahaja dan kembali ke kedudukan asal dalam rahim,” ujar Sharifah Noor.

Istilah melakukan urutan pada perut untuk membetulkan kedudukan rahim dipanggil sengkak. Ia hanya boleh dilakukan oleh bidan berpengalaman.

“Ketika sengkak dilakukan, orang yang diurut mesti tarik nafas. Bagi yang mengurut pula, kedudukan tangan akan dibuka seperti rama-rama. Kemudian bahagian peranakan ‘diuli’ hingga rahim dirasakan berada pada kedudukan asal.

“Sengkak dibuat kerana wanita akan berasa tidak sedap badan sekiranya rahim tidak dibetulkan agar berada di kedudukan sepatutnya,” ujar Sharifah Noor.

Selepas diurut, tungku digunakan untuk menuam bahagian perut, badan dan kaki. Amalan ini dapat melegakan bahagian lesu dan membetulkan semula urat yang kendur.

Sharifah Noor berkata, “Bertungku tidak boleh dari bahagian tengah perut. Ia perlu dilakukan dari sebelah tepi perut lalu dibawa ke bahagian tengah. Tungku yang suam juga dapat memberikan kelegaan bila diletakkan di bawah kaki, badan dan celah kelangkang.”

Elak ibu kunyit

Sebenarnya tidak semua rempah sesuai diambil wanita sebaik sahaja selepas melahirkan. Antara yang perlu dielak adalah ibu kunyit yang dikatakan mampu mengecutkan rahim terlalu cepat sedangkan darah nifas belum keluar sepenuhnya.

“Menjadi warisan keluarga saya untuk mengambil kuning telur ayam kampung yang dicampurkan dengan halia dan madu selepas tiga hari balik dari hospital.

“Tujuannya untuk membuang angin di samping menguatkan tubuh,” kongsi Sharifah Rogayah Syed Fadzil, 43, yang mula makan jamu sejak berusia belasan tahun pula.

Selain itu dia akan merebus daun sirih, asam keping dan garam jantan untuk digunakan sebagai basuhan setiap kali selepas membuang air kecil ketika dalam pantang. Secara saintifik, ramuan alami yang digunakan ini sememangnya mampu mematikan kuman dan mempercepatkan kesembuhan luka dalaman.

Memandangkan tidak semua makanan boleh dijamah oleh wanita dalam pantang, Sharifah Rogayah memperturunkan satu resipi istimewa keluarganya yang baik untuk kesihatan.

“Cara menghasilkannya juga cukup mudah iaitu tanak nasi bersama daun lemuni, halia, halba, bawang kecil dan bawang putih sebelum dijamah panas-panas. Kalau mahu, campurkan sedikit santan cair agar lebih sedap,” katanya.

Tidak sekadar mengamalkan adat berpantang untuk diri sendiri dan keluarga, Sharifah Rogayah menawarkan kesemua rawatan serupa untuk pelanggan yang datang ke Spa Rug Gaya miliknya di Taman Setiawangsa, Kuala Lumpur.